Οι ορμονικές αλλαγές μετά τη γέννα είναι πολύ φυσιολογικό να προκαλέσουν αλλαγές στη διάθεση, αυτό που αποκαλούμε baby blues και διαρκεί μερικές εβδομάδες μετά τη γέννηση. Σε αυτή τη φάση οι γυναίκες αισθάνονται ιδιαίτερα εύθραυστες σε αυτή την περίοδο που όμως, δε διαρκεί πολύ. Μετά την πάροδό της όλα επανέρχονται στα φυσιολογικά. Αυτή η συναισθηματική περιπέτεια τελειώνει και όλα μπαίνουν σε φυσιολογική πορεία. Το μητρικό σώμα και η ψυχολογία επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα. Όταν όμως αυτά τα συμπτώματα διαρκούν παραπάνω από μερικές εβδομάδες και δείχνουν να χειροτερεύουν τότε μπορεί να μιλάμε για επιλόχειο κατάθλιψη. Η επιλόχειος κατάθλιψη συμβαίνει στο 11-18% του πληθυσμού των μητερών, σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών (CDC). Μπορεί να διαρκέσει μερικούς μήνες έως και χρόνια.
Η επιλόχειος κατάθλιψη γίνεται αισθητή με συμπτώματα όπως ατονία, δυσαρέσκεια, απροθυμία για θηλασμό τα οποία μπορεί να επιδεινώνονται συγκεκριμένες ώρες όπως το πρωί ή αργά το απόγευμα. Βιολογικά δικαιολογείται στο ότι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, οι ορμόνες που σχετίζονται με τη σύλληψη και τη γέννηση, αυξάνονται κατακόρυφα. Όμως, στις πρώτες 24 ώρες μετά από τον τοκετό, το ποσοστό τους πέφτει απότομα στα κανονικά- προ εγκυμοσύνης- επίπεδά. Επιπλέον, η έντονη ανησυχία για το βρέφος, ο άστατος ύπνος, η πίεση δεν βοηθούν στην διατήρηση μιας ψυχικής ισορροπίας και κάπως έτσι μια γυναίκα μπορεί να εμφανίσει τα συμπτώματά της ψυχικής διαταραχής. Η κατάσταση επιβαρύνεται ακόμα περισσότερο σε περιπτώσεις με υπάρχον ιστορικό ή λόγω έλλειψης υποστήριξης από τον σύζυγο ή την οικογένεια.
Συχνά η νέα μητέρα να παρουσιάζει δυσθυμία. Υπάρχουν στατιστικές, οι οποίες ανεβάζουν το ποσοστό των λεχωίδων, οι οποίες αναφέρουν κακή διάθεση στο 50%, στο 70% ή ακόμα και στο 85%. Στις περισσότερες περιπτώσεις η μελαγχολία αυτή είναι παροδική και ελαφριάς μορφής, ενώ επιλύεται από μόνη της χωρίς ιδιαίτερες παρεμβάσεις, πλην της στήριξης της γυναίκας από τον περίγυρό της, σε σύντομο χρονικό διάστημα, το οποίο μπορεί να είναι από λίγες ημέρες μέχρι και δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό.
Συμπτώματα. Ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα και οι αλλαγές αφορούν τη συναισθηματική κατάσταση, τον τρόπο σκέψης, τη συμπεριφορά αλλά και το σώμα. Νιώθετε ότι χάνετε την ενέργεια και την αυτοπεποίθησή σας, κλαίτε ή στενοχωριέστε συχνά, θυμώνετε και θέλετε να εγκαταλείψετε. Σκέφτεστε ότι το παιδί θα ήταν καλύτερα σε άλλα χέρια, δεν μπορείτε να πάρετε εύκολα αποφάσεις, δυσκολεύεστε να βγείτε από το σπίτι και δεν φροντίζετε τον εαυτό σας κατάλληλα.
«Αυτή είμαι εγώ, στην κορύφωση της περιόδου που αντιμετώπιζα επιλόχεια κατάθλιψη. Ενιωθα ότι «είχα πιάσει πάτο», δεν ήμουν ο εαυτός μου. Κοιτάζοντας αυτή τη φωτογραφία θυμάμαι με ακρίβεια τον πόνο ένιωθα, τον φόβο που είχα όταν ξυπνούσα κάθε μέρα, τον σωματικό πόνο που οι σκέψεις μου προκαλούσαν. (...) Αυτή η φωτογραφία μπορεί να δείξει πώς είναι η επιλόχεια κατάθλιψη, ή τουλάχιστον πώς επέδρασε σε μένα. Δεν ήθελα να φύγω από τη ζωή, αλλά αυτός, έμοιαζε να είναι ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να με απαλλάξει από τον πόνο που ένιωθα. Δεν τον ζήτησα, δεν ήταν ευπρόσδεκτος. Αλλά τον πάλεψα, τον κατατρόπωσα πριν με αναλώσει εντελώς ή μου πάρει την ζωή.
Η γέννηση ενός μωρού φέρνει σημαντικές αλλαγές στην οικογένεια. Οι νέες μητέρες βιώνουν: Βιολογικές αλλαγές (ξαφνικές ορμονολογικές αλλαγές) Σωματικές αλλαγές (οργανικός πόνος ιδιαίτερα μετά από καισαρική, έλλειψη ξεκούρασης και αϋπνία, πιθανότητα φτωχής σε θρεπτικά συστατικά διατροφής, μείωση αυτοπεποίθησης και αρνητική εικόνα σώματος λόγω των αλλαγών που συμβαίνουν στο σχήμα του σώματος μετά την γέννηση) Συναισθηματικές αλλαγές (μερικές γυναίκες έχουν την προσδοκία ότι πρέπει να νιώσουν υπέροχα μετά την γέννηση, ωστόσο αυτό δεν ισχύει καθώς κάποιες μπορεί να νιώσουν στην αρχή εξουθενωμένες και αποστασιοποιημένες και αυτό είναι απόλυτα αναμενόμενο) Κοινωνικές αλλαγές (απαιτήσεις βρέφους και ελάττωση κοινωνικής ενεργητικότητας, δυσκολίες στην σχέση του ζευγαριού, μύθοι και εξιδανίκευση, από τα ΜΜΕ και τα περιοδικά, της περιόδου μετά την γέννηση ως μία ‘τέλεια’ περίοδο όπου η μητέρα θα έπρεπε να αισθάνεται υπέροχα, δυσκολίες στην φροντίδα του βρέφους λόγω εργασιακών υποχρεώσεων της μητέρας).