10.12.2015 | 14:32

Δρ. Σπύρος Μαζάνης

Ποια παιδιά πρέπει να παίρνουν βιταμίνη D;

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά ακούγεται ότι τα βρέφη πρέπει να παίρνουν βιταμίνη D. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα καινούργιο πρόβλημα που προέκυψε από την υπερπροστασία των παιδιών από τον ήλιο. Ο παιδίατρος Δρ. Σπύρος Μαζάνης σου εξηγεί με λεπτομέρειες το πώς και το γιατί!

Η βιταμίνη D υπάρχει σε μορφή προβιταμίνης στο δέρμα του παιδιού και με την επίδραση του ήλιου μετατρέπεται σε κανονική βιταμίνη D. Λόγω λοιπόν της προστασία των παιδιών από τον ήλιο χειμώνα-καλοκαίρι δευτερογενώς προκύπτει η έλλειψη της συγκεκριμένης βιταμίνης.

Οι παράγοντες που ελαττώνουν την μεταφορά της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα όπως ο χειμώνας, τα σύννεφα, οι αντηλιακές κρέμες, τα μακριά ρούχα, η ποιότητα και το χρώμα των ρούχων, η ατμοσφαιρική ρύπανση κ.ά. μειώνουν την παραγωγή της βιταμίνης D.

Γιατί χρειάζεται την βιταμίνη D;

Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για τον οργανισμό των μικρών βρεφών και παιδιών διότι βοηθάει στην απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο και την εναπόθεσή του στα κόκκαλα. Η έλλειψη της βιταμίνης D προκαλεί ελάττωση της απορρόφησης του ασβεστίου με αποτέλεσμα την υπασβεστιαιμία. Με την σειρά της αυτή έχει ως αποτέλεσμα την ραχίτιδα, δηλαδή παραμόρφωση των οστών και του σκελετού. Τα επίπεδα της βιταμίνης D στο αίμα είναι ο πλέον αξιόπιστος δείκτης επάρκειάς της στον οργανισμό.

Πώς καταλαβαίνουμε ότι το παιδί έχει έλλειψη;

Η κλινική εικόνα της υποβιταμίνωσης D σε βρέφη και παιδιά ποικίλλει. Περιλαμβάνει συμπτώματα όπως:

Ευερεθιστότητα
Καθυστέρηση εμφάνισης των δοντιών
Μειωμένη ασβεστοποίηση των μονίμων δοντιών
Καθυστέρησης της σωματικής αύξησης
Καθυστέρηση της κινητικής εξέλιξης
Πόνο στα κόκαλα
Αυξημένη ευαισθησία στις λοιμώξεις (αρρωσταίνει πιο συχνά)

Αν το παιδί αποκτήσει ραχίτιδα, τα συμπτώματα είναι:

Καθυστερεί να κλείσει η πρόσθια πηγή του κεφαλιού
Διόγκωση των μακριών οστών
Στράβωμα των μακριών οστών χεριών και ποδιών

Αν επιπλέον συνυπάρχει χαμηλό ασβέστιο τα συμπτώματα μπορεί να είναι:

Άπνοια
Υποτονία
Μυική αδυναμία
Καρδιομυοπάθεια

Γιατί το παιδί χρειάζεται συμπλήρωμα βιταμίνης D;

1. Τα αποθέματα σε βιταμίνη D του νεογέννητου σχετίζονται απόλυτα με εκείνο της μητέρας του αφού η μεταφορά της γίνεται μέσω του πλακούντα
2. Η έλλειψη βιταμίνης D της εγκύου έχει συνδεθεί με καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου.
3. Η ποσότητα της βιταμίνης D που παίρνει το βρέφος από την έγκυο καλύπτει τις ανάγκες του για 2 μήνες μόνο μετά τη γέννηση.
4. Όλα τα βρέφη που θηλάζουν και δεν λαμβάνουν πρόσθετη βιταμίνη D ή δεν εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο υποβιταμίνωσης D.

Τι πρέπει να κάνουμε;

1. Όλα τα βρέφη που θηλάζουν αποκλειστικά πρέπει να παίρνουν πρόσθετη βιταμίνη D σε δόση 400 μονάδες την ημέρα από τις πρώτες μέρες της ζωής και καθ όλη τη διάρκεια του θηλασμού.
2. Αν θηλάζουν και παίρνουν και ξένο γάλα πρέπει να υπολογίζεται η απαραίτητη ποσότητα γάλακτος για να καλύψει τις ανάγκες σε βιταμίνη D αλλιώς θα πρέπει να χορηγείται επιπρόσθετα.
3. Βρέφη που γεννήθηκαν πρόωρα ή έχουν σκουρόχρωμη επιδερμίδα ή κατοικούν σε μέρη με λίγο ήλιο πρέπει να παίρνουν μεγαλύτερη ποσότητα βιταμίνης D.
4. Η βιταμίνη D χορηγείται από το στόμα σε μορφή σταγόνων.

Αρχική Διατροφή και Δίαιτα Η βιταμίνη D στο θηλασμό.

Η βιταμίνη D στο θηλασμό.

Από

Άννα Καρκούλια, Διαιτολόγος-Διατροφολογος

Δεκέμβριος 13, 2018

1715

Πόσο σημαντικό είναι τελικά το συμπλήρωμα βιταμίνης D στο θηλασμό;

Όπως είναι γνωστό η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό των οστών μέσω της ρύθμισης της ομοιόστασης του ασβεστίου και του φωσφόρου και μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Η βιταμίνη D παράγεται από τον οργανισμό κυρίως κατά τη διάρκεια της έκθεσης στο ηλιακό φως, ενώ στη διατροφή μας τη συναντάμε σε λιπαρά ψάρια, αυγά και εμπλουτισμένα προϊόντα διατροφής.

Τα βρέφη γεννιούνται με χαμηλά αποθέματα βιταμίνης D. Οι πηγές της για τους πρώτους μήνες της ζωής είναι το ηλιακό φως και το μητρικό γάλα ή η φόρμουλα, καθώς επίσης και τα συμπληρώματα διατροφής. Δεδομένου ότι η περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε βιταμίνη D εξαρτάται από την κατάσταση της βιταμίνης D της μητέρας (ακόμα και πριν τον τοκετό) αλλά και της συχνά χαμηλής έκθεσης στον ήλιο για τα βρέφη που ζουν σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη ή για πολιτιστικούς ή άλλους λόγους, τα βρέφη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε καταστάσεις ανεπάρκειας βιταμίνης D που μπορεί να οδηγήσει σε δυσπλασίες των οστών (ραχίτιδα), κρίσεις και δυσκολία στην αναπνοή.

Το μητρικό γάλα έχει σχεδιαστεί για να παρέχει μια ολοκληρωμένη σίτιση κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών αλλά και μια συμπληρωματική θρέψη κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής. Ωστόσο, έχει ανακύψει ανησυχία όσον αφορά την κατάσταση των βρεφών που θηλάζουν αποκλειστικά, σε σχέση με τον σίδηρο, τον ψευδάργυρο και τη βιταμίνη D και ειδικά όταν η μητέρα έχει έλλειψη των συγκεκριμένων μικροθρεπτικών συστατικών ή όταν μιλάμε για νεογνική προωρότητα.

Νεότερες συστάσεις για τη βιταμίνη D:

Το θηλάζον βρέφος πρέπει να λάβει συμπληρώματα βιταμίνης D για ένα χρόνο, αρχίζοντας λίγο μετά τη γέννηση σε δόσεις 10-20 μg / ημέρα (400-800 IU / ημέρα). Αυτό το συμπλήρωμα θα πρέπει να είναι χοληκαλσιφερόλη, δηλαδή βιταμίνη D3, λόγω της υψηλότερης απορρόφησης.

Όταν υπάρχει αντίρρηση ή αντένδειξη για την άμεση συμπλήρωματική χορήγηση στο βρέφος τα νέα δεδομένα αποδεικνύουν ότι μπορεί να παρέχεται ασφαλής συμπλήρωση βιταμίνης D στη θηλάζουσα μητέρα για να επιτευχθούν τα επιθυμητά επίπεδα βιταμίνης D για το μωρό της. Οι τρέχουσες μελέτες συγκλίνουν σε μία δόση 160 μg / ημέρα (6.400 IU / ημέρα) για 7 μήνες και 125 μg / ημέρα (5.000 IU / ημέρα) ή 3.750 μg (150.000 IU) για 28 ημέρες για την επίτευξη φυσιολογικών επιπέδων βιταμίνης D τόσο για τη μητέρα όσο και για το βρέφος.

Το ερώτημα λοιπόν είναι: πρέπει να δώσετε στο μωρό σας ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D ή παίρνετε αρκετή βιταμίνη D ούτως ώστε το μωρό σας να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του μέσω του θηλασμού;

Αρχικά ειναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τη σωστή ποσότητα βιταμίνης D, ή εάν δίνετε στο μωρό σας συμπλήρωμα, ότι παίρνει αρκετό.

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι τρέχουσες συστάσεις κάποιων οργανισμών:

Η σύσταση του Vitamin D Council έρχεται με μια προϋπόθεση – ότι εάν το μητρικό γάλα σας είναι γεμάτο βιταμίνη D, το μωρό σας δεν χρειάζεται συμπλήρωμα.

Άρα πώς ξέρετε αν το γάλα σας έχει βιταμίνη D; Ας εξηγήσουμε:

Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας διαπίστωσε ότι οι μητέρες που έλαβαν συμπλήρωμα 6.400 IU καθημερινά έδωσαν στα μωρά τους πάνω από 800 IU βιταμίνης D σε κάθε λίτρο γάλακτος. Αυτό ήταν αρκετό για να καλύψουν τα μωρά τους τις υπάρχουσες συστάσεις.

Στην ίδια μελέτη, οι μητέρες που έλαβαν συμπληρώματα 400 IU βιταμίνης D κάθε μέρα έδωσαν στα μωρά τους μόνο περίπου 50 IU βιταμίνης D σε κάθε λίτρο γάλακτος. Αυτό δεν ήταν αρκετό για να καλύψει τις συστάσεις κι επομένως αυτές οι γυναίκες έπρεπε να δώσουν συμπλήρωμα στο μωρό τους κάθε μέρα.

Έτσι, οι ισχύουσες συστάσεις διαμορφώνονται ως εξής:

εάν λαμβάνετε κάποιο συμπλήρωμα 6.000 IU βιταμίνης D κάθε μέρα, δεν είναι απαραίτητο να δώσετε στο μωρό σας οποιοδήποτε συμπλήρωμα βιταμίνης D. Το μητρικό γάλα σας έχει αρκετή βιταμίνη D για το μωρό σας.

εάν δεν λαμβάνεται κάποιο συμπλήρωμα ή δεν εκτίθεστε αρκετά στον ήλιο ή εάν παίρνετε λιγότερο από 5.000 IU / ημέρα βιταμίνης D, θα πρέπει να δώσετε στο μωρό σας συμπλήρωμα βιταμίνης D.

Σε μια ηλιόλουστη χώρα, όπως η Ελλάδα, η έκθεση στον ήλιο είναι ρεαλιστική ή ουτοπική για να τη συνυπολογίσουμε στην ενδογενή σύνθεση βιταμίνης D ;

Αν και ο ήλιος είναι η σημαντικότερη «φυσική πηγή» της σύνθεσης βιταμίνης D, δεν είναι γνωστά τα ασφαλή όρια έκθεσης, αφού μερικές μελέτες έχουν δείξει συσχέτιση με την ανάπτυξη ορισμένων τύπων καρκίνου του δέρματος. Λόγω της δυσκολίας αυτής αλλά και του γεγονότος ότι παρόλη την ηλιοφάνεια της χώρας μας τους χειμερινούς μήνες είμαστε καλυμμένοι με ρούχα, συνιστάται και από την Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής αλλά και από το Institute of Medicine η προφυλακτική χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης D για βρέφη και παιδιά που δεν προσλαμβάνουν τουλάχιστον 600 IU από τη δίαιτα ή από φόρμουλα γάλακτος (με όγκο πάνω από 1 λίτρο ημερησίως) και όχι η έκθεση στον ήλιο για την κάλυψη των συστάσεων.

Πως μεταφράζονται όλα αυτά στις εξετάσεις αίματος;

Η βέλτιστη συγκέντρωση βιταμίνης D και συγκεκριμένα της ολικής 25(OH)D στον ορό του αίματος, για τις θηλάζουσες μητέρες και τα βρέφη τους δεν έχει πλήρως καθιερωθεί. Το Institute of Medicine συστήνει 25 (OH) D> 50 nmol / L ώστε να υπάρχει επάρκεια, αλλά μερικές μελέτες δείχνουν ότι το βέλτιστο επίπεδο για την υγεία των οστών μπορεί να είναι υψηλότερο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις μελέτες, οι Osteoporosis Canada και Endocrine Society συνέστησαν συγκέντρωση ορού> 75 nmol / L ως στόχο για τη βέλτιστη υγεία των οστών. Ωστόσο, ορισμένοι συγγραφείς έχουν ορίσει τα επίπεδα κάτω από 12 ng / ml (30 nmol / l) ως ανεπαρκή, τα επίπεδα μεταξύ 12-20 ng / ml (30-50 nmol / l) τα επίπεδα άνω των 20 ng / ml 50 nmol / ως επαρκή για βρέφη και παιδιά.

Βιβλιογραφία

Fariba Aghajafari et all. Both Mother and Infant Require a Vitamin D Supplement to Ensure That Infants’ Vitamin D Status Meets Current Guidelines. Nutrients. 2018 Apr; 10(4): 429. Published online 2018 Mar 29.

WHO, Vitamin D supplementation in infants,Last update:31 October 2018

Ane Cristina Fayão Almeida, Do all infants need vitamin D supplementation? Plos one., Published online 2018 Apr 12.

Sarah N. Taylor and The Academy of Breastfeeding Medicine., Breastfeeding MedicineVol. 13, No. 6: Iron, Zinc, and Vitamin D Supplementation During Breastfeeding., Published Online:13 Sep 2018

Laura Mantecón et all., Marker of vitamin D status in healthy children: Free or total 25-hydroxyvitamin D?, PLoS One. 2018, Published online 2018 Aug 23.