Μήπως είναι υπερκινητικό;

Το παιδί που διακόπτει συνέχεια τους άλλους, μιλάει ακατάπαυστα και δεν μπορεί να συγκεντρωθεί μέσα στην τάξη, μπορεί να μην είναι απλά ζωηρό ή νευρικό, αλλά να υποφέρει από το σύνδρομο της υπερκινητικότητας!

Το σύνδρομο της υπερκινητικότητας και της ελλειμματικής προσοχής είναι μια συχνή διαταραχή συμπεριφοράς που επηρεάζει το 8% – 10% των παιδιών σχολικής ηλικίας. Τα αγόρια μάλιστα έχουν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από το συγκεκριμένο σύνδρομο σε σχέση με τα κορίτσια. Το παιδί που υποφέρει από αυτό το σύνδρομο, δυσκολεύεται να αξιολογήσει και να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα που παίρνει από το περιβάλλον του με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκεντρωθεί σε κάποιο από αυτά. Επίσης, δεν είναι σε θέση να δώσει προτεραιότητα στις εικόνες που δέχεται καθημερινά από τον χώρο όπου ζει και κινείται, ούτε να οργανώσει όλα όσα ακούει, καθώς η προσοχή του διασπάται πολύ εύκολα από τα διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα. Επιπλέον, του είναι αδύνατον να παραμείνει στην ίδια θέση για αρκετή ώρα ή να ασχοληθεί για πολύ με τα ίδια πράγματα, ενώ σπάνια τελειώνει κάτι που έχει αρχίσει. Την ίδια ώρα δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, δείχνει να μην σε ακούει όταν του μιλάς σαν να βρίσκεται στον κόσμο του και δεν εννοεί να υπακούσει σε πειθαρχία και κανόνες. Αρκετά από τα παιδιά που έχουν το σύνδρομο της υπερκινητικότητας, υποφέρουν από μαθησιακές δυσκολίες έχουν δηλαδή πρόβλημα με τομείς ανάπτυξης που επηρεάζουν την εξέλιξη τους (λόγος, κατανόηση, κοινωνικότητα).

Πότε εντοπίζεται συνήθως η υπερκινητικότητα
Συνήθως, το πρόβλημα με την υπερκινητικότητα του παιδιού, εντοπίζεται στην νηπιακή ηλικία από την οικογένεια, αρκεί οι γονείς να είναι προσεκτικοί για να το αντιληφθούν. Στην περίπτωση που δεν καταλάβουν τίποτα, μπορεί να το αντιληφθεί η νηπιαγωγός όταν το παιδί πάει στον παιδικό σταθμό. Δυστυχώς όμως αυτό δε συμβαίνει πάντα και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου το σύνδρομο της υπερκινητικότητας δεν αξιολογείται όπως θα έπρεπε. Στις περιπτώσεις αυτές, το παιδί:

• Δε μπορεί να παρακολουθήσει σωστά τα μαθήματά του.
• Δε χαίρεται το παιχνίδι με τα άλλα παιδιά γιατί δεν είναι σε θέση να παίξει οργανωμένα μαζί τους.
• Νιώθει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αρχίζει να έχει ψυχολογικά προβλήματα από την στιγμή που εισπράττει την απόρριψη των συμμαθητών του.

Τα 3 «καμπανάκια» και η επίσκεψη στον παιδίατρο
Η συμπεριφορά των παιδιών που υποφέρουν από το σύνδρομο της υπερκινητικότητας έχει 3 χαρακτηριστικά, αφού τα παιδιά αυτά:

• ενεργούν χωρίς προηγουμένως να σκεφτούν
• είναι διαρκώς αεικίνητα
• δεν μπορούν να συγκεντρωθούν σε ό, τι κάνουν

Αν και όλα τα παιδιά παρουσιάζουν τέτοιου είδους προβλήματα στη συμπεριφορά τους, ειδικά αν είναι ενθουσιασμένα, αγχωμένα ή κουρασμένα, στα παιδιά με υπερκινητικό σύνδρομο, τα συγκεκριμένα συμπτώματα κρατάνε μεγάλο χρονικό διάστημα, παρουσιάζονται συχνά και είναι ιδιαίτερα έντονα. Αν λοιπόν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας παρουσιάζει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά το οποίο διαρκεί για πάνω από 6 μήνες και επηρεάζει αρνητικά τη ζωή του στο σχολείο, στο σπίτι ή τις σχέσεις του με τους φίλους του, πρέπει να μιλήσετε με τον παιδίατρό σας ο οποίος και θα σας συμβουλέψει για το τι θα κάνετε στη συνέχεια. Είναι πολύ σημαντικό να μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με τον γιατρό, ο οποίος θα εξετάσει προσεχτικά το παιδί σας. Πρέπει όμως:

• να απαντήσετε αναλυτικά και με απόλυτη ειλικρίνεια στις ερωτήσεις που θα σας κάνει σχετικά με την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά του παιδιού σας
• να του μιλήσετε με λεπτομέρειες για το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό σας, γιατί έρευνες έχουν δείξει ότι το πρόβλημα της υπερκινητικότητας μπορεί να έχει γενετικές καταβολές και η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο
• να του πείτε αν έχετε περάσει κάποιες δυσάρεστες καταστάσεις τον τελευταίο καιρό στο σπίτι σας αφού τα παιδιά που έχουν υποστεί την εμπειρία ενός διαζυγίου των γονιών τους ή μιας σοβαρής ασθένειας, μπορεί να συμπεριφέρονται σα να έχουν υπερκινητικότητα. Γι αυτό και ένα από τα πράγματα που θα σας ρωτήσει ο γιατρός είναι και η συναισθηματική κατάσταση του παιδιού σας – αν για παράδειγμα έχει έντονο άγχος ή και κατάθλιψη.

Η ήρεμη ατμόσφαιρα κάνει θαύματα
Η θεραπευτική αγωγή του παιδιού που υποφέρει από το σύνδρομο της υπερκινητικότητας διαμορφώνεται σύμφωνα με το πόσο προχωρημένη είναι η κατάσταση του – καθώς το μέγεθος των δυσκολιών διαφέρει από παιδί σε παιδί. Σε κάποιες περιπτώσεις δηλαδή αρκεί οι γονείς να απευθυνθούν σε έναν ψυχολόγο. Τις περισσότερες φορές όμως ζητείται η συνεργασία και άλλων ειδικών όπως είναι:

• ο εργοθεραπευτής,
• ο λογοθεραπευτής
• ο ειδικός παιδαγωγός
• ο παιδίατρος ή ο αναπτυξιολόγος παιδίατρος που εξειδικεύεται στην αποκατάσταση των διαταραχών ανάπτυξης (στις οποίες εντάσσεται το σύνδρομο διάσπασης της προσοχής και της υπερκινητικότητας).

Όλοι αυτοί οι ειδικοί συνεργάζονται μεταξύ τους με κοινό στόχο να καταρτιστεί ένα πρόγραμμα θεραπείας ευχάριστο για το παιδί, για να μπορεί να το παρακολουθεί χωρίς να βαριέται ή να κουράζεται. Στις ΗΠΑ εκτός από όλα αυτά, είναι απαραίτητη τις περισσότερες φορές και η φαρμακευτική αγωγή που οι ειδικοί τη συνιστούν στο 70% των περιπτώσεων. Αντίθετα, στην Ευρώπη οι γιατροί δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο ήρεμο οικογενειακό περιβάλλον προσπαθώντας να πείσουν τους γονείς για το ευεργετικό αντίκτυπο που έχει στην υγεία του παιδιού η ήρεμη και γαλήνια οικογενειακή ατμόσφαιρα μακριά από άγχη, ένταση και ψυχρότητα.
Πάντα στο πλευρό του
Εσείς είστε το πιο ισχυρό στήριγμα του παιδιού σας και μαζί με μια ομάδα ανθρώπων που το αγαπούν και το νοιάζονται – όπως οι δάσκαλοί του, οι διάφοροι ειδικοί και τα άλλα μέλη της οικογένειάς σας – θα σταθείτε η πυξίδα που έχει τόση ανάγκη για να ανακαλύψει το δρόμο της επιτυχίας στη ζωή του. Μπορείτε λοιπόν να το βοηθήσετε με μερικά απλά καθημερινά πράγματα.

• Προσπαθήστε να δημιουργήσετε μια ρουτίνα που θα ακολουθείτε πιστά κάθε μέρα από τη στιγμή που το παιδί ξυπνά μέχρι να ξανακοιμηθεί τη νύχτα.
• Βοηθήστε το παιδί σας να οργανωθεί. Προσπαθήστε να βάζετε τη σχολική τσάντα, τα ρούχα και τα παιχνίδια του στο ίδιο σημείο κάθε μέρα ώστε να μην τα χάνει.
• Αποφύγετε όσο μπορείτε τους… περισπασμούς. Όταν, για παράδειγμα, το παιδί μελετά, κλείστε την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο και μην αφήνετε τίποτα να αποσπάσει την προσοχή του από αυτό που κάνει.
• Περιορίστε τις επιλογές που του δίνετε. Επιτρέψτε του να διαλέξει ανάμεσα σε δύο πράγματα και όχι περισσότερα (για παράδειγμα θέλεις να δεις τηλεόραση ή να παίξεις) ώστε να μην μπερδεύεται και να μην κατακλύζεται από πληθώρα ερεθισμάτων που δημιουργούν υπερδιέγερση.
• Χρησιμοποιήστε ένα σύστημα ανταμοιβών φροντίζοντας όμως να έχετε ρεαλιστικούς στόχους και απαιτήσεις. Μπορείτε για παράδειγμα, κάθε φορά που το παιδί καταφέρνει κάτι να του χαρίζετε ένα μικρό δωράκι.
• Αν και η πειθαρχία όσον αφορά στα παιδιά με υπερκινητικότητα είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση και χρειάζεται ιδιαίτερη υπομονή, ποτέ μη φωνάζετε δυνατά και μην χτυπάτε το παιδί σας.
• Βοηθήστε το να ανακαλύψει το ταλέντο του. Όλα τα παιδιά χρειάζονται την επιτυχία για να νιώσουν καλά με τον ίδιο τους τον εαυτό και στην περίπτωση αυτή ένα σπορ ή ένα μουσικό όργανο μπορούν να κάνουν θαύματα.

Της Κατερίνα Παπαγεωργίου, με τη συνεργασία της ψυχολόγου Χριστίνας Κορδονάρη.-happymom.gr